حمل و نقل کالا های خطر ناک

کالای خطرناک به چه کالایی گفته میشود؟

مبحث کالای خطرناک و روشهای حمل آن، یکی از مهمترین مباحث در صنعت حمل و نقل بین المللی میباشد. در ارسال بار چه به‌صورت زمینی و چه به‌صورت هوایی و دریایی، چه به عنوان صادرات بار تجاری و چه به شکل فریت بار، کالاهای متفاوت و مختلفی حمل میشوند. برخی از این کالاها، در طبقه بندی بارهایی قرار میگیرند که اصطلاحا به آنها کالاهای خطرناک (Dangerous Goods) گفته میشود.

کالاهای خطرناک شامل کالاها یا موادی هستند که توانایی ایجاد خطر برای سلامت و ایمنی اموال یا محیط زیست را داشته و درلیست کالاهای خطرناک “کتاب مقررات کالاهای خطرناک یاتا”، نام آنها برده شده و یا مطابق این مقررات طبقه‌بندی شده‌اند.

حمل کالای خطرناک فرآیند پیچیده ای است که شامل هزاران قوانین و مقررات است. کارشناسان فروش بار سریع ترابر کهکشان، با آگاهی کامل و به روز از قوانین حمل کالاهای خطرناک، در خدمت شما مشتریان عزیر می باشند

کالاهای خطرناک مُجازی را که طبق مقررات طبقه بندی، شناسایی، بسته بندی، علامت گذاری و برچسب‌گذاری شده باشند، می‌توان به‌صورت هوایی حمل نمود.

انواع کالاهای خطرناک

کالاهای خطرناک ممنوعه

این دسته از کالاهای خطرناک، کالایی هستند که حمل و نقل آنها به صورت هوایی، بطور کلی ممنوع می‌باشد. کالاهایی مانند: اکثر مهمات و مواد منفجره. همیشه مراقبت هایی خاص برای جلوگیری از پذیرش این قبیل از کالاها برای حمل هوایی وجود دارد. چرا که حمل بعضی از کالاهای خطرناک تحت هر شرایطی، با هواپیما ممنوع است.

کالاهای خطرناک قابل پذیرش برای حمل هوایی

این دسته از کالاهای خطرناک، با رعایت شرایطی خاص در بسته بندی و حمل، میتوانند بصورت کارگو ارسال شوند. این دسته از کالاهای خطرناک را، نمیتوان در جامه‌دان همراه مسافر و یا خدمه پرواز ارسال نمود. در ادامه، به مباحث حمل اینگونه کالاها خواهیم پرداخت. در واقع بیشترین مبحث ما در این مقاله مربوط به همین کالاها میباشد. این کالاها طبق استاندارد جهانی یاتا، در 9 کلاس کلی دسته بندی میشوند. در ادامه مقاله به این 9 کلاس کالای خطرناک خواهیم پرداخت.

کالاهای خطرناک پنهان

در برخی موارد ممکن است مسافر، کادر پرواز یا فرستنده‌ی بار، اطلاعی از خطرناک بودن کالای خود ندارند. تعیین و شناسائی کلیه کالاهای خطرناک کار ساده‌ای نیست. به همین دلیل باید همیشه آگاهانه و بسیار با دقت عمل نمود. به عبارتی در فرآیند تشخیص و پذیرش بار، باید آن قدر دقیق عمل نمود که به غیر از کالاهای مجاز، هیچ کالای خطرناکی توسط هواپیما حمل نگردد. در ذیل نمونه هایی از کالاها ذکر شده اند:

• تجهیزات هواپیما (جلیقه نجات،قطعات یدکی هواپیما، کپسول آتش نشانی و…)
• لوازم اتومبیل (باتری تر، باک سوخت حاوی سوخت و…)
• وسایل باتری‌دار (باتری تر یا باتری لیتیومی)
• تجهیزات اردوگاهی (کپسول گاز، کبریت، قرص الکل جامد و…)
• مواد شیمیایی (مایعات یا جامدات قابل اشتعال، انواع پاک کننده های سطوح، مواد سمی و…)
• تجهیزات غواصی (چراغ قوه حاوی باتری، سیلندرهای هوا و…)
• لوازم خانگی (مایعات قابل اشتعال، چسب ها، کبریت و…)
• تجهیزلت آزمایشگاهی (اکسید کننده ها، مواد سمی و…)
• جامدان مسافر (کبریت، گاز پاک کن،اسپری، فندک،لوازم عکاسی،انواع مختلف رنگ و دارو، غذای فریز شده و…)
• جعبه ابزار…

کالاهای مستثنی شده در کالای خطرناک

برخی از کالاهای خطرناک، در مواردی خاص، از رعایت مقررات حمل کالای خطرناک مستثنی هستند. این موارد بدین شرح میباشد:

  – مقادیر مستثنی شده کالای خطرناک:

شرایط ویژه‌ای برای حمل مقادیر بسیار کم کالاهای خطرناک در قسمت کارگو در نظر گرفته می‌شود که این کالاها را از رعایت الزامات معمول کالاهای خطرناک، نظیر تهیه مدارک و برچسب خطر مستثنی می سازد. مقدار های محدود بعضی از کالاهای خطرناک را می توان بنا بر توصیه‌های سازمان ملل در بسته‌بندی غیر از UN حمل کرد.

  – مواد رادیو‌اکتیو در بسته‌بندی مستثنی شده:

مواد رادیو اکتیو با میزان سطح تابش کم که هیچ اثری روی انسان یا مواد حساس نظیر فیلم خام در مجاورت خود ایجاد ننماید، میتواند بدون بسته بندی UN حمل شود.

  – اموال و وسایل شرکت حمل کننده بار:

تجهیزات هواپیما، کالاهای مصرفی، یخ خشک، تجهیزات الکترونیکی باتری دار، قطعات یدکی هواپیما

روش‌های حمل کالاهای خطرناک

• روش حمل زمینی و ریلی
• روش حمل دریایی
• روش حمل هوایی

حمل هوایی کالاهای خطرناک

شرکت خدمات بار هوایی سریع ترابر کهکشان، معتبرترین و پرفروش‌ترین آژانس بار هوایی کشور، با تجربه فراوان در زمینه صادرات ،واردات و فریت بار ، محموله ی “کالای خطرناک” شما را با بهترین خدمات بسته‌بندی UN و رزرو و صدور بارنامه‌ی معتبرترین خطوط هوایی دنیا، به مقصد مورد نظر شما بصورت هوایی ارسال می‌نماید.

چرا کالاهای خطرناک علیرغم خطرات زیاد، با هواپیما حمل می گردند؟

• بسیاری از کالاهای خطرناک، از نظر تجاری دارای اهمیت بالایی هستند. مانند: رنگ ها، باتری ها و…
• مدت زمان حمل در برخی از کالاهای خطرناک، عامل حیاتی است. مانند رادیو ایزوتوپ های درمانی
• برخی کالاهای خطرناک میبایست در زمان حمل خنک نگهداشته شوند و حمل هوایی کمترین زمان حمل را داراست.
• برای برخی از مناطق، تنها راه دسترسی، حمل و نقل هوایی می باشد.

نکته:برای کاهش و حذف خطرات احتمالی حمل کالاهای خطرناک برای هواپیما، مسافران و کادر پرواز، و نیز بخاطر ویژه گی‌های حمل و نقل هوایی (لرزش، تغییرات فشار و دما) که روی زمین وجود ندارد و می تواند بسته های کلاهای خطرناک را تحت تاثیر قرار دهد، اقدامات احتیاطی جداگانه ای را، برای حمل کالای خطرناک با هواپیما در نظر می‌گیرند.

نکات مورد توجه در هنگام حمل کالا های خطرناک با هواپیما

با رعایت اصول ذیل، می‌توان کالا های خطرناک را به صورت ایمن با هواپیما حمل نمود:

• طبقه بندی کالاهای خطرناک
• لحاظ کردن ممنوعیت ها
• آموزش در خصوص حمل
• بسته بندی کالاهای خطرناک (UN)
• علامت گذاری و الصاق برچسب
• مدارک و مجوزهای مورد نیاز
• پیشگیری از خطرات پنهان
• گزارش حادثه/رویداد
• ارایه اطلاعات (اطلاع به خلبان، ارایه اطلاعات عکس‌العمل‌های اضطراری و…)

محدودیت‌های حمل هوایی کالاهای خطرناک

1حمل بعضی از کالاهای خطرناک تحت هر شرایطی با هواپیما ممنوع است. برخی کالاهای خطرناک را به خاطر خطر بیش از اندازه، تحت هیچ شرایطی نمی توان با هواپیما حمل کرد.

2حمل بعضی از کالاهای خطرناک در شرایط عادی با هواپیما ممنوع است. این کالاها در شرایط خاص و اضطراری، با تایید مقامات صلاحیت دار، قابل حمل است.

3حمل بعضی از کالا های خطر ناک، تنها با هواپیمای باری قابل حمل است.(Cargo Aircraft Only)

4Variation : ممکن است کشورها و شرکت‌ها، ممنوعیت و محدودیت‌های بیشتری نسبت به مقررات یاتا وضع کنند، که به آنها Variation می گویند.

دسته بندی کالاهای خطرناک

کالای خطرناک مطابق استاندارد بین المللی یاتا به 9 دسته کلی تقسیم میگردند که عبارتند از:

• 1) مواد منفجره ( Explosives)
• 2) گازها (Gases)
• 3) مایعات قابل اشتعال ( Flammable Liquids)
• 4) جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)
• 5) مواد اکسیدکننده و پراکسیدهای آلی( Oxidizing Substances and Organic Peroxides)
• 6) مواد سمی و مواد عفونی (Toxic & Infectious Substances)
• 7) مواد رادیو اکتیو ( Radioactive Material)
• 8) مواد خورنده (Corrosive)
• 9) مواد و کالا های خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست- محیطی دارند.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید توضیحات کلاسهای کالای خطرناک را در سایت ما مطالعه نمایید.

بسته بندی کالاهای خطرناک (بسته های UN)

کالاهای خطرناک بسته به نوع و میزان خطرناك بودن خود، می بایست بسته بندي متناسب با خود را داشته باشد. به عبارت دیگر کالا با درجه خطر بالا، می بایست بسته بندي کاملا متناسب با نوع خطر را رعایت نموده باشد. بر همین اساس، بسته به میزان خطر کالا، بسته بندي کالای خطرناک در سه گروه یک ، دو و سه ( I , II , III) به شرح ذیل متمایز می گردد:

گروه بسته بندي کالاهای خطرناک ( Group Packing ) :

• گروه‌ بسته‌بندي : I براي مواد گروه به شدت خطرناك(high danger)
• گروه بسته‌بندي : II براي مواد گروه با خطر متوسط(medium danger)
• گروه بسته‌بندي : III براي مواد گروه با خطر كم(low danger)

نکتهدر صورتيكه بيش از يك گروه بسته‌بندي براي يك ماده بيان شود، بسته‌بندي UN بايد بر اساس گروه خطرناک تر مشخص گردد. يعني از بسته‌بندي ای استفاده گردد كه براي درجه بالاي خطر مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

معمولاً در علامتگذاري بسته های UN ، بعد از شماره بسته‌بندي، حرفي مي‌آيد كه مبين گروه بسته‌بندی کالای خطرناک است. بر همین اساس، بسته به میزان خطر کالا با سه حرف (X,Y.Z) به شرح ذیل متمایز می گردد:

• X : ظروف مورد استفاده براي مواد مربوط به گروههاي بسته‌بندي I,II,III
• Y : ظروف مورد استفاده براي مواد مربوط به گروههاي بسته‌بندي II,III
• Z : ظروف مورد استفاده براي موار مربوط به گروههاي بسته‌بندي III

نکات مورد توجه در بسته بندی کالاهای خطرناک:

UN NUMBER چیست؟

UN یک شماره چهار رقمی معرف کدهای بین المللی شناسایی مواد شیمیایی می باشد. این اعداد از UN0001 تا UN3500 بوده و از سوی کمیته تخصصی حمل و نقل کالای خطر ناک سازمان ملل متحد مشخص شده است.

(Proper Shipping Name/Description) PSN :

نام صحیح کالای ارسالی : نام استاندارد یا همان نام تجاری کالای خطرناک میباشد.

ریسک فرعی ( Subsidiary Risk) :

هر گاه کالای خطرناک داراي خطراتی بیش از انچه که در یک کلاس یا دسته بندي طبقه بندی شده داشته باشد، کلاس اصلی را به خطر اصلی ، و کلاس فرعی آن را به خطرات جانبی اختصاص میدهیم.

مسئولیت های شرکت های حمل کننده کالای خطرناک:

در هنگام پذیرش کالا برای حمل هوایی، وظیفه شرکت حمل کننده است تا در صورتی که محموله، حاوی کالای خطرناک باشد، فرستنده آن را مطابق مقررات، تحویل حمل کننده نماید. مهمترین مسئولیت های شرکت حمل کننده عبارتند از:

• پذیرش کالاهای خطرناک
• انبارداری کالای خطرناک
• بارگیری کالای خطرناک
• بازرسی کالای خطرناک
• تهیه اطلاعات،شامل اطلاعات لازم برای مواقع اضطراری
• گزارش حوادث و سوانح مربوط به کالای خطرناک
• بایگانی مدارک
• آموزش پرسنل

سازمان‌های بین المللی در زمینه حمل و نقل هوایی کالای خطرناک

کمیته متخصصین سازمان ملل متحد (SCoETDG)

ملل متحد سازمانی است منحصر به فرد متشکل از کشورهای مستقلی که برای کار در صلح جهانی و پیشرفت اجتماعی گردهم آمده اند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)
آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک سازمان بین‌المللی است که برای ترویج استفاده صلح‌آمیز، و جلوگیری از استفاده نظامی، از انرژی هسته‌ای تأسیس شد. این آژانس به عنوان یک نهاد مستقل و خودمختار تأسیس شده و جزئی از سازمان ملل یا سازمان دیگری نیست .

سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری(ICAO)
سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری(ICAO)سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری به عنوان اولین مرجع قانون گذار در صنعت حمل و نقل هوایی، بر اساس الزامات انکس 18، دستورالعمل های فنی جهت حمل ایمن کالای خطرناک با وسایل پرنده را ارایه می دهد.

انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA)

یاتا )International Air Transport Association( سازمانی است بین‌المللی، متشکل از بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی که پس از جنگ جهانی دوم و در آوریل ۱۹۴۵ در شهرهاوانا بنیان نهاده شد تا به حل مسائلی که در اثر گسترش سریع حمل و نقل هوایی به وجود آمده بود بپردازد.

کتب مرجع در زمینه حمل هوایی کالاهای خطرناک dangerous goods

Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air(TI)

با این کتاب ، ایکائو شرایط لازم برای حمل ایمن کالاهای خطرناک با هواپیما را به گونه ای که هواپیما و سرنشینان آن در معرض خطر اضافی قرار نگیرند فراهم می نماید.

Dangerous goods regulations(DGR)

یاتا به عنوان دومین مرجع قانون گذار، در کتاب DGR مقررات مربوط به حمل کالاهای خطرناک را منتشر کرده است.این کتاب با Technical Instruction ایکائو انطباق کامل داشته و حتی مقررات آن در برخی موارد با در نظر گرفتن قوانین صنعت و نیازهای عملیاتی، سخت گیرانه تر نیز می باشد.