اصطلاحات گمرکی طبق تعریفی که از طرف شورای همکاری ارائه شده‌اند و تنها درصورتی تغییر می‌کنند که تعریف دیگری از آن به عمل آمده باشد.
گمرک عبارتست از سازمان دولتی که مسئول اجرای قوانین گمرکی و اخذ حقوق و عوارض ورودی (واردات) و خروجی (صادرات) و همچنین مسئول اجرای سایر قوانین و مقررات مربوط به واردات، ترانزیت وصادرات کالاها می‌باشد. اجرای قوانین و مقررات مربوط به کالای همراه مسافر نیز بر عهدهٔ سازمان گمرک می‌باشد. حقوق گمرکی در واقع یک گونه مالیات غیرمستقیم است.
– وصول عواید یا درآمدهای گمرکی
– حصول اطمینان از اجرای دقیق مقررات و سیاست‌های ناظر بر بازرگانی خارجی و قوانین صادرات و واردات
– نظارت بر اجرای الزامات قانون راجع به واردات کالا، صادرات کالا و ترانزیت کالا، ترخیص کالا از هر لحاظ به ویژه، مجوزهای واردات کالا مشتمل بر مجوز بهداشت، مجوز استاندارد کالا، و نظایر آن به‌طور حتم غیرقابل واگذاری به بخش خصوصی است.
عموماً وظایف دیگری مثل نگهداری کالا، خدمات مربوط به تخلیه و بارگیری کالا و از این قبیل به بخش خصوصی واگذار می‌شود، که در هرحال این مؤسسات خصوصی ملزم به رعایت و اجرای قانون گمرک به فرض اینکه متعلق به گمرک باشد هستند.
نقاط یا قسمت‌هایی از سرزمین که تحت عنوان «مناطق آزاد» خوانده می‌شوند و در خارج از قلمرو گمرکی قرار دارند، از این قاعده خارج است، و ممکن است خود تشکیلات مشابهی داشته باشند، به هر صورت اگر قرار باشد از این مناطق به داخل قلمرو گمرکی یا برعکس کالاهایی وارد یا خارج شود، گمرک حد فاصل سرزمین اصلی قلمرو گمرکی و منطقه آزاد به انجام همان وظایف که اشاره شد خواهد پرداخت.
بیانیه‌ای کتبی یا شفاهی است که براساس این قانون اظهارنامه‌کننده، رویه‌ی گمرکی مورد نظر خود را درباره‌ی کالا مشخص می‌کند و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می‌دهد.
صاحب کالا یا نماینده‌ی قانونی او است که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می‌کند. در اظهار الکترونیکی، صاحب کالا یا نماینده‌ی قانونی وی به استناد گواهی رقومی (دیجیتالی) تأیید‌شده از مراکز مجاز صدور گواهی مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده‌ی قانونیِ اظهارکننده شناخته می‌شود.
سندی است که به موجب آن شرکت حمل‌ونقل، فهرست کلی محمولاتی را که باید تخلیه و یا بارگیری شوند، درهنگام ورود و خروج وسیله‌ی نقلیه از کشور اعلام می‌نماید.
انبارها، باراندازها، اسکله‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه آهن، محوطه‌ها و هر محل یا مکانی است که تحت نظارت گمرک است و برای انباشتن و نگهداری کالاها به منظور انجام تشریفات گمرکی استفاده می‌شود. این اماکن می‌توانند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصاصی و سردخانه‌های عمومی باشند.
به معنای خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی است.
سندی است که به موجب آن شرکت حمل‌ونقل (carrier & forwarder) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی توسط گیرنده‌ی کالا را به گمرک اعلام می‌نماید.
کلیه‌ی عملیاتی که در اجرای مقررات گمرکی در خصوص فریت بار ، صادرات بار ، و واردات بار انجام می‌شوند.
وجه نقد، ضمانت‌نامه بانکی و بیمه‌نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده می‌شود.
قبول الزام کتبی یا الکترونیکی که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می‌کند.
حقوق گمرکی معادل چهار درصد (۴٪) ارزش گمرکی کالا به اضافه‌ی سود بازرگانی که توسط هیئت وزیران تعیین می‌گردد و وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسئول وصول آن است و به واردات قطعی کالا تعلق می‌گیرند ولی شامل هزینه‌های انجام خدمات نمی‌شوند.
ورود کالا به اماکن گمرکی و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این مکان با رعایت مقررات این قانون است.
زمانی که اظهارنامه امضاشده به ضمیمه‌ی اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به‌صورت دستی یا رایانه‌ای به گمرک ارائه می‌شود و شماره‌ی دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می‌یابد.
(شورای همکاری گمرکی): سازمانی بین‌المللی و بین‌الدولی که براساس کنوانسیون مورخ ۱۳۲۹ هجری شمسی مطابق با ۱۵ دسامبر ۱۹۵۰ میلادی ایجاد گردید و ایران در اسفند ماه ۱۳۲۷ شمسی به آن پیوست.
توصیف و کدگذاری کالا براساس کنوانسیون بین‌الدولی سامانه‌ی هماهنگ‌شده‌ی توصیف و نشانه‌گذاری (کدگذاری) کالا مورخ ۱۴ ژوئن ۱۹۸۳ میلادی که به تصویب شورای همکاری گمرکی رسید و جمهوری اسلامی ایران براساس ماده‌ی واحده قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون مذکور، مصوب ۱۳۷۳ شمسی، به آن پیوست.
شخص حقوقی که به موجب مقررات قانونی، مجاز به انجام عملیات حمل‌ونقل بین‌المللی است.
شخصی است که نسخ اصلی اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده است (درمورد کالای خریداری‌شده با تعهد سامانه‌ی بانکی، آن اسناد از طرف بانک مهر شده‌اند) و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد مزبور به نام وی ظهرنویسی و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحیت‌دار گواهی شده باشد.
آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکی اعمال می‌شود.
کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می‌گردد، اعم از این که به همان شکل یا پس ازانجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته‌بندی به فروش برسد.
کالایی که در قلمرو گمرکی کشور تولید یا ساخته شده‌اند یا کالای خارجی که ورود آن قطعی شده است.
کالایی که تحت نظارت و کنترل گمرک است ولی تشریفات گمرکی آن به‌طور کامل انجام نشده است.
کالایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
کالایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.
کالایی که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.
اقداماتی که توسط گمرک به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی انجام می‌شود.
شخص حقوقی که به موجب قانون یا قراردادهای متکی به قانون، مسؤلیت تحویل و نگهداری کالای مربوط به عموم اشخاص را که تشریفات گمرکی آن انجام نشده است، دراماکن گمرکی به عهده دارد. این اصطلاح شامل سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی نیست.
قوانین و مقررات اعم از آئین‌نامه‌های اجرایی، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی که نظارت یا اجرای آن به گمرک واگذار گردیده است.
وجوهی که در قبال انجام خدماتی از قبیل هزینه‌ی اشعه‌ی ایکس، مهر و موم، پلمپ باربری، انبارداری در اماکن گمرکی، آزمایش و تعرفه‌بندی، مراقبت، بدرقه، توزین کالا و خدمات فوق‌العاده دریافت می‌شود و شرایط، ضوابط و مصادیق آن متناسب با خدمات انجام‌شده تعیین می‌گردد.
